اندازه گیری اسپکتروفوتومتری کمپلکس های انتقال بار و زوج یون داروهای حاوی گروه های عاملی آمینی با بعضی ار الکترون گیرنده ها در حلال غیر آبی

روش های اسپکتروفتومتری ساده، حساس و دقیق برای اندازه گیری داروهای تری متوپریم و استازولامید در فرم خالص، فرآورده دارویی و نمونه های بیولوژیکی توسعه داده شدند. روش های پیشنهادی، بر مبنای تشکیل کمپلکس های انتقال بار و زوج- یون بین این داروها با ید (i2) و شناساگرهایی مانند تتراسیانواتیلن (tcne)، تتراسیانوکوئینودیمتان (tcnq)، آبی بروموفنول (bpb) و آبی تیمول (tb) استوار بودند. بیشینه جذب کمپلکس های رنگی تشکیل یافته در طول موج های 360، 417 و 434 نانومتر به ترتیب برای کمپلکس های انتقال بار تری متوپریم- ید، تری متوپریم- تتراسیانواتیلن و کمپلکس زوج- یون تری متوپریم- آبی تیمول و در 578، 597 و 434 نانومتر به ترتیب برای کمپلکس انتقال بار استازولامید- تتراسیانوکوئینودیمتان، کمپلکس های زوج- یون استازولامید- آبی بروموفنول و استازولامید- آبی تیمول بدست آمدند. تأثیر پارامترهای مختلفی مانند phمحلول، غلظت شناساگرها، زمان تشکیل کمپلکس و نوع حلال به کار گرفته شده، مورد بررسی قرار گرفته شدند و مقادیر آنها بهینه گردیدند. واکنش های تشکیل کمپلکس ها، در دمای اتاق انجام شدند. تحت شرایط بهینه شرح داده شده، منحنی های کالیبراسیون در محدوده غلظتی 70-15، 100-5 و µg ml-1110-5 به ترتیب برای کمپلکس های تری متوپریم- ید، تری متوپریم- تتراسیانواتیلن و تری متوپریم- آبی تیمول و 70-2، 100-5 و µg ml-180-1 به ترتیب برای کمپلکس های استازولامید- تتراسیانوکوئینودیمتان، استازولامید- آبی بروموفنول و استازولامید- آبی تیمول خطی بودند. ترکیب استوکیومتری کمپلکس های انتقال بار و زوج- یون تشکیل یافته، از طریق روش تغییرات پیوسته جاب تعیین گردید، در مورد کمپلکس های تری متوپریم- ید، تری متوپریم- تتراسیانواتیلن به صورت 1:2 (شناساگر:دارو) و در مورد کمپلکس های دیگر به صورت 1:1 بدست آمد. ترکیبات افزودنی که به صورت متداول در فرآورده های دارویی وجود دارند، هیچ گونه مزاحمتی را در اندازه گیری های جذبی ایجاد نکردند. روش های پیشنهادی به طور موفقیت آمیزی با دقت و صحت خوبی جهت اندازه گیری داروهای تری متوپریم و استازولامید در فرم خالص، فرآورده دارویی (قرص) و همچنین نمونه های بیولوژیکی (سرم خون انسانی) به کار گرفته شدند.